Trong ký ức của những người đã từng sống, chiến đấu, hy sinh cho mảnh đất này từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước như đồng chí Nguyễn Văn Chấp, đồng chí Dương Văn Non... luôn trào dâng một niềm tự hào khi nhìn thấy quê hương mình đang thay đa đổi thịt từng ngày. Đồng chí Nguyễn Văn Chấp, Nguyên tỉnh ủy viên - Bí thư huyện ủy Hòn Đất, người đã từng chỉ huy các cuộc chiến đấu chống càng của địch tại vùng căn cứ cách mạng này cho đến này toàn thắng kể lại: Vào mùa khô 1973, Tỉnh ủy Long Châu Hà chủ chương lấy xã Nam thái Sơn làm điểm chỉ đạo, xây dựng toàn diện, giải phóng xã để rút kinh nghiệm.  Tháng 4 năm 1974 đồng chí Sáu Chấp được huyện ủy cắm xuống xã Nam thái Sơn kiêm nhiệm vụ bí thư chi bộ để tập trung chỉ đạo giải phóng xã. Tháng 10 năm 1974, địch mở chiến dịch mùa khô đánh lên biên giới Việt Nam – Campuchia ở Hà Tiên nhưng lại đổ đánh Nam Thái Sơn trước làm quân ta bất ngờ. Mỹ ngụy đã đưa Trung Đoàn 3, Sư Đoàn 9 quân chủ lực ngụy ồ ạt tiến vào các ấp với mục đích hòng đánh chiếm Nam thái Sơn. Địch đã huy động lực lượng với quân số hơn 1.000 tên, lập đóng 12 đồn ở 3 tuyến và một cụm chốt pháo ở Kinh ba, kinh năm, Kinh Bảy, Kinh Tám, Cụm Chốt Pháo Kinh 11 Tuy địch tập trung đồn sức nhưng dân quân du kích xã rấ ngoan cường quen trận địa đã quyết tâm chiến đấu. Đồng chí Nguyễn Văn Chấp Nguyên  Tỉnh ủy viên – Bí thư Huyện ủy Hòn Đất nhớ lại: “Phải nói rằng khí thế tiến công của quân và dân xã Nam Thái Sơn lúc bấy giờ rất quyết liệt, người người tham gia cầm súng, nhà nhà tham gia cầm súng, từ ấp đến xã điều thành lập đại đội, huy động lực lượng tấn công ra lộ Rạch Giá - Hà Tiên. Khi quân ta giải phóng địch còn tổ chức phản công, đánh trả nhưng nhờ có sự hỗ trợ đắt lực của bộ đội chủ lực và lực lượng du kích xã rất kiên cường bám trụ đánh bật địch và giữ vững vùng giải phóng.”

Một phần tuyến đường của xã (Ảnh: Thu Hương).

Hòa bình lập lại, bằng chính nghị lực và quyết tâm của toàn đảng, toàn quân và dân trong xã thi đua lao động sản xuất, cải tạo đất đai biến vùng đất hoang sơ thành những cánh đồng lúa xanh tươi tốt. Ông Cao Hoàng Long, ấp Sơn Tân, xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất phấn khởi nói: “Ngày nay, đời sống của người dân trong xã thay đổi nhiều lắm, hầu như nhà nào cũng có xe gắn máy, ti vi, đèn điện thay cho đèn dầu nhất là từ khi thực hiện chủ trương xây dựng nông thôn mới đường xá,  nhà của khang trang hơn; Đời sống của người dân chúng tôi bây giờ được nâng lên đáng kể, ai nấy cũng phấn khởi, vui mừng.”

Đường về trung tâm xã (Ảnh: Thu Hương).

Con đường về trung tâm xã hôm nay đã được nhựa hóa, giao thông thông tuyến là tiền đề để thúc đẩy kinh tế địa phương ngày một phát triển. Sau 41 năm giải phóng Nam Thái Sơn đã thực sự chuyển mình với nền kinh tế sản xuất phát triển tích cực, nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định với diện tích sản xuất trên 24.000 ha/năm. Ngoài sản xuất lúa 2 vụ, Đảng ủy, chính quyền và nhân dân trong xã còn quy hoạch vùng sản xuất lúa 3 vụ với diện hơn 1.000 ha/năm, năng xuất bình quân năm đạt trên 12,5 tấn/ha/năm. Ông Đỗ Văn Hậu - Chủ tịch hội nông dân Xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất: “Những năm gần đây,  địa phương đã được Đảng,  Nhà nước đã đầu tư nạo vét các tuyến kênh thủy lợi tạo điều kiện khơi thông dòng chảy phục vụ cho sản xuất nên việc làm ăn của bà con nông dân trong xã khá thuận lợi. Bên cạnh đó, nhờ áp dụng khoa học kỹ thuật, sử dụng cơ giới hóa vào sản xuất lúa, thâm canh tăng vụ kết hợp với xen canh trồng màu trên đất lúa, áp dụng các mô hình chăn nuôi mới như nuôi gà theo hướng an toàn sinh học, nuôi ếch, lươn thương phẩm mang lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện toàn xã tỷ lệ hộ nông dân khá giàu chiếm trên 60%.”

Sau hơn 5 năm thực hiện chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới,  đến nay 100% đường trực xã được nhựa hóa, các tuyến đường liên ấp được bê tông tạo điều kiện thuận lợi cho người dân lưu thông được dễ dàng. Cùng với đó, nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - văn hóa xã hội, an ninh - quốc phòng đã tạo được sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân. Nhiều công trình trọng điểm được đầu tư xây dựng tạo nên điểm nhấn riêng cho xã như xây dựng cầu  treo kênh 10 và kênh 15 với kinh phí xây dựng trên 1 tỷ đồng trong đó có sự góp công góp sức không nhỏ của người dân địa phương. Năm 2015, chính quyền xã đã phối hợp với các ngành chức năng tiến hành nghiệm thu đưa vào sử dụng các tuyến đường kệnh tám rưỡi , đường kênh 2, kênh 10 thuộc ấp Hòa Thuận. Ông Đào Văn Sỹ - Phó Chủ tịch ủy ban nhân dân xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất nói: “Có sự thay đổi rõ nét đó trên các lĩnh vực kinh tế - văn hóa, xã hội... là nhờ sự đoàn kết, đòng lòng,  quyết tâm khắc phục mọi khó khăn của toàn đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong xã. Những năm qua,  địa phương được Đảng, Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng hạ tầng, cơ sở vật chất trường học, trạm y tế. Đến nay, xã Nam Thái Sơn đã có trường cấp III nằm nagy trung tâm xã với quy mô 18 phòng học và 4 phòng chức năng về cơ bản phục vụ tốt cho nhu cầu dạy và học. 10/10 ấp có tổ y tế phục vụ tốt công tác chăm sóc sức khỏe cho nhân dân địa phương. Năm 2015, toàn xã có trên 90% hộ gia đình và hóa và 10/10 ấp đạt chuẩn văn hóa.”

  Sau 41 năm nhìn lại, những cống hiến, hy sinh của lớp lớp cha anh đi trước đã và đang  được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong xã kế thừa và phát huy . Bằng những việc làm cụ thể sáng tạo đã góp phần thúc đẩy kinh tế - văn hóa, xã hội - an ninh, quốc phòng của xã nhà ngày càng phát triển,  xứng đáng với danh hiệu  xã Nam Thái Sơn  anh hùng./.